Gręzów: zaczarowany dwór

Zaledwie 10 km od Siedlec, pod lasem, zachowały się pozostałości zespołu dworskiego w Gręzowie. Będąc w okolicy warto odwiedzić też pałac w Mordach.

Dwór w Gręzowie (woj. mazowieckie, pow. siedlecki, gm. Kotuń) to taki magiczny, zapomniany świat.

Zapytacie zapewne, dlaczego tak nazwałam ten wpis? Dworów lepiej zachowanych, bardziej okazałych, które zasługują na miano zaczarowanych jest na terenie Polski całe mnóstwo. Mnie jednak dwór w Gręzowie oczarował i przeniósł w inny świat. Zapomniany niestety już świat. Bardzo trafnie określił ten stan Piotr Libicki, autor książki Dwory i Pałace wiejskie na Mazowszu:

Tworzyło ono (założenie folwarczne – przyp. red.) niegdyś pełny, samowystarczalny świat, jeden z ostatnich takich światów, które ostatecznie znikły wraz z przestępczą reformą rolną zapoczątkowaną dekretem PKWN z 6 września 1944 roku.

Cisza, spokój, przyroda żyjąca swoim życiem na dobre opanowała zespół dworski w Gręzowie. Dwór znajduje się na końcu założenia, latem jest niemalże w całości wchłonięty przez roślinność. Jest to urokliwe, ale niestety nie widać dobrze bryły i detalu. Niektórych ujęć nie zrobiłam wcale, z uwagi na bardzo utrudniony dostęp do niektórych części założenia. Zdecydowanie muszę tam wrócić i zrobić zdjęcia o innej porze roku.

Czy jest szansa, aby dwór odzyskał dawny blask? Cóż, pomarzyć zawsze można 🙂

Jak bywa w przypadku architektury drewnianej, bardzo słabo zachowanej z uwagi na nietrwałość budulca, nasuwa się pytanie, jak długo jeszcze dwór w Gręzowie będzie istniał. Jego stan pogarsza się w szybkim tempie, co widać podczas porównywania zdjęć krążących po sieci.

Jeżeli ktoś z Was jest w posiadaniu starych fotografii lub mógłby podzielić się informacjami o tym miejscu, proszę o kontakt. Piszcie do mnie na paulina@palacowymszlakiem.pl

Dwór w Gręzowie – Historia

Dwór w Gręzowie jest stosunkowo nową budowlą. Wzniósł go Wacław Jędrzejewski, autor przebudowy dworu w Chlewiskach (obecnie Reymontówka), ok. 1921 r. Pierwszymi właścicielami majątku byli Różańscy, a następnie Helbichowie.

Od 1926 r. należał do Aurelii z Szacsznajdrów Reymontowej, żony pisarza Władysława Reymonta. W roku 1930 r. najprawdopodobniej nabył go Feliks Tymieniecki.

Po 1945 r. przeszedł na własność Państwowego Gospodarstwa Rybackiego w Siedlcach.

Opis

Dwór drewniany, konstrukcji zrębowej, otynkowany, pokryty ocynkowaną blachą. Wzniesiony na planie zbliżonym do kwadratu, z bocznymi aneksami. Elewacja frontowa (zachodnia) z wgłębnym portykiem na osi. Elewacja wschodnia (ogrodowa) z salonem na osi wysuniętym ryzalitowo, zamkniętym trójbocznie. Nie ma charakteru ogrodowego, z uwagi na brak drzwi. Bryła nakryta dachem czterospadowym. Przybudówki od północny i południa nakrywają trójspadowe daszki.  

W skład zespołu folwarcznego wchodziły również: pralnia, dwojak, obora, stodoła.

Stan obecny

Zespół dworski w Gręzowie założony został na planie zbliżonym do prostokąta, a budynki ułożono na kształt podkowy. W jego skład wchodzą budynki gospodarcze oraz dwór. Stan obiektów jest bardzo zły.

Dostęp do dworu nie jest utrudniony, jednak apeluję odwiedzających o ostrożność oraz szacunek do budynków na terenie folwarku.

W 2009 r. majątek od Skarbu Państwa odkupiła spadkobierczyni po właścicielach, korzystając z prawa pierwokupu. Nie mam informacji o tym, jak wygląda sytuacja prawna obecnie.

Bibliografia

• Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa.
• Libicki P., Dwór w Gręzowie, dipp.info.pl

Postaw mi kawę!

Drogi Czytelniku!

Cieszę się, że wędrujesz razem ze mną po Pałacowym Szlaku. Jeżeli podoba Ci się to, co robię i chcesz wesprzeć dalsze działania związane z rozwojem bloga, możesz postawić mi wirtualną kawę. Nie ma nic przyjemniejszego niż tworzenie nowych treści przy dobrej kawie! 🙂

@palacowymszlakiem.pl

♬ Idea 22 – Gibran Alcocer