Dwór polski to dwór wiejski: recenzja książki Świat dworu polskiego
Tekst powstał we współpracy z Wydawnictwem Graf_ika
Odwiedzając polskie siedziby ziemiańskie, lubię wyobrażać sobie jak wyglądało życie ich mieszkańców: jak spędzali wolny czas, jakich przestrzegali tradycji, jak wyglądała ich codzienność.
A gdyby tak pomóc wyobraźni i zanurzyć się w niezwykłej lekturze, która niczym wehikuł czasu przeniesie nas w tamten świat?
Książka Świat dworu polskiego wydana w 2022 r. nakładem Wydawnictwa Graf_ika to niezwykła opowieść o życiu ziemian i obowiązkowe kompendium wiedzy, które powinno się znaleźć na półce każdego miłośnika dworów.
Autorką książki jest Danuta M. Piekut-Brodzka – profesor warszawskich i pozaspołecznych uczelni, która poświęciła wiele publikacji naukowych tematyce życia różnych grup społecznych. Zajmuje się również tematyką dworu polskiego w rozumieniu go jako zjawiska gospodarczego, kulturowego, historycznego oraz społecznego. Przez wiele lat zbierała dokumenty, ryciny, archiwa, zdjęcia, a także wydawnictwa, co w dłuższej perspektywie zaowocowało powstaniem omawianej przeze mnie książki.
Autorka powołując się na Adama Czartoryskiego podkreśla, że dwór polski to dwór wiejski. Takie przesłanie towarzyszy całej książce. Dowiemy się, dlaczego dwór był samowystarczalnym światem. Poznamy życie ziemian z perspektywy materialnej i mentalnej.

Książka nie jest pozycją stricte naukową, pomimo, iż powstała w oparciu o wieloletnią kwerendę źródłową z przypisami. Bogate opisy oraz wielość cytatów już od pierwszych kartek przenoszą nas w ówczesną rzeczywistość. Tekst książki został dodatkowo okraszony zdaniami pisanymi językiem ubiegłych stuleci, z zachowaniem oryginalnej interpunkcji, ortografii i składni. Zabieg ten nadaje książce jeszcze większej autentyczności i swojskości.

Duchowość i życie religijne stanowiły integralną część życia dworskiego. Autorka poświęca temu obszarowi dość długi rozdział. Wiara w Boga pomagała wytrwać w codzienności oraz uporać się z tym, co trudne i niezrozumiałe. Dowiemy się jak ważny był kult maryjny oraz wiara w cuda. Poznamy modlitwy i nabożeństwa ziemian, bardzo bogate życie religijne dzieci, kształtowane już od najmłodszych lat. Tematem rozważań była śmierć, a przygotowaniu do jej nadejścia towarzyszyło wiele zwyczajów i przesądów, które również zostały dość barwnie opisane. Nie zabrakło wątku o duchach dworskich, które są nieodłącznym elementem legend i opowieści.

Życie ziemian toczyło się zgodnie z rytmem przyrody, któremu podporządkowane były prace w folwarku oraz prozaiczne, codzienne czynności. Dokładne obserwacje zjawisk przyrodniczych i świata zwierząt, okazywały się pomocne m.in. w prognozowaniu pogody, a nawet zastępowały korzystanie z zegara.

Autorka przybliża nam również świat dworu z perspektywy gospodarczej – jak wyglądała praca w folwarku oraz jak kształtowała się jego struktura. Niezwykle ciekawy jest też rozdział o dworskich finansach, bowiem pozwala nam lepiej poznać ówczesny wzorzec myślenia o tematach gospodarczo-majątkowych.

Książka Świat dworu polskiego to prawie 600 stronicowa, niezwykle wciągająca opowieść o świecie, który bezpowrotnie przeminął i nieco sentymentalna podróż do dworskiego mikrokosmosu. Starannie wybrane opisy oraz bogactwo cytatów przenoszą nas wprost do minionych czasów. Autorka bardzo bogato opisuje codzienność, tradycje i duchowość na ziemiańskim dworze. A my z każdą kolejną stroną chcemy wiedzieć więcej i więcej…
Gwarantuję, że po tej lekturze podróże po dawnych siedzibach ziemiańskich nabiorą nowego wymiaru i staną się jeszcze bardziej fascynujące.
* W artykule pojawiają się linki afiliacyjne i podlinkowane banery. Twórca bloga Pałacowym Szlakiem otrzyma wynagrodzenie za skorzystanie z oferty, która wyświetli się po kliknięciu w link.