Pałac von Treskow w Strykowie: gotyk w nowoczesnym wydaniu

Był rok 2006 i wracałam z Parady Parowozów z Wolsztynie. Moją uwagę przykuł billboard stojący przy drodze z napisem: Stryków – Zamek von Treskov i wielkim zdjęciem rezydencji. Ależ to było odkrycie! Budynek wyglądał jak z bajki, byłam zauroczona jego średniowieczno-cukierkową stylistyką. Wcześniej nie widziałam podobnego obiektu, a pomimo młodego wieku już troszkę tych pałaców i zamków się naoglądałam 🙂 Zapisałam tajemniczo brzmiącą nazwę, aby na pewno jej nie zapomnieć i kiedyś to miejsce odwiedzić.
Po latach stwierdzam, że pałac von Treskow w Strykowie ma niespotykany urok. Obiekt potocznie nazywany jest zamkiem, bowiem wyglądem nawiązuje do średniowiecznej warowni. Nadano mu cechy zmodernizowanego gotyku, które połączono z dekoracją secesyjną. Była to koncepcja bardzo nowoczesna i rzadka na wielkopolskich ziemiach.
Pałac w Strykowie jest niezawodnie jednym z najbardziej interesujących przykładów zmodernizowanego neogotyku na ziemiach polskich.
T. S. Jaroszewski – O siedzibach neogotyckich w Polsce, 1981
Historia
Wieś Strykowo (woj. wielkopolskie, pow. poznański, gm. Stęszew), nosiła dawniej nazwę Stryków. W źródłach pierwszy raz wzmiankowana była w XIV w. Należała wówczas do rodu Korzboków, którzy w XV w. przyjęli nazwisko Strykowscy pochodzące od nazwy wsi. Od 1720 r. właścicielami byli Skaławscy herbu Nałęcz. Od XIX w. Strykowo przeszło w ręce pochodzącej z Prus rodziny von Treskow, która osiadła pod koniec XVIII w. w podpoznańskich Owińskach. Byli jednymi z największych posiadaczy ziemskich w okolicach Poznania. Von Treskow przebywali na terenie Wielkopolski do 1945 r.

źródło: wikipedia.pl
Pałac w Strykowie, stanowi dość osobliwe połączenie elementów neogotyckich i secesyjnych. Powstał w 1900 r. dla Hansa von Treskow, syna Ottona Zygmunta z Nieszawy. Nieznany jest jego twórca, ale pojawiają się przypuszczenia jakoby była to prestiżowa berlińska pracownia.

źródło: polska.org
W 1939 r. Strykowo należało do Johanny von Treskow z domu Richter. W 1946 r. pałac von Treskow przeszedł w ręce Skarbu Państwa. Następnie użytkowany był przez Spółdzielnię Farmaceutyczną z Poznania, później przez Zjednoczenie Przemysłu Cukrowniczego, a od 1952 r. przez Herbapol i przedszkole. Od 2001 r. jest własnością Spółki Taspol.

źródło: zabytek.pl

źródło: zabytek.pl

źródło: zabytek.pl
Opis
Pałac jest budowlą murowaną, otynkowaną, założoną na planie zbliżonym do kwadratu. Bryła budynku jest zwarta i nieregularna. Budowla wsparta na wysokim, kamienno-ceglanym cokole. Dominantę kompozycyjną stanowi centralnie umieszczona czworoboczna wieża zwieńczona krenelażem z loggią w najwyższej kondygnacji. Pozostałe elementy zostały zostały wkomponowane na zasadzie zestawienia brył różnej wielkości. Wieńczą je dachy dwuspadowe, zazwyczaj ze szczytami uskokowymi. Bryła rozczłonkowana jest wieżyczkami, sterczynami i ryzalitami oraz urozmaicona przez unowocześnione elementy gotyckie (szczyty, krenelaż, narożne nadwieszone wieżyczki, ostrołukowe przeźrocza wieży). Dekorację wykonano w cegle oraz dodatkowo wydobyto ją na zasadzie zestawienia faktur tynku – gładkich w detalu, a w płaszczyznach ścian o chropowatej powierzchni. Elewacje wzbogacono o otwory okienne zamknięte odcinkowo i ostrołukowo. Mniejsza wieża z klatką schodową umieszczona jest w północno-wschodnim narożniku i zamyka ją hełm stożkowy.
Elewacja frontowa (wschodnia) z wieżą i dwoma ryzalitami po bokach, zamkniętymi szczytami uskokowymi. Pomiędzy ryzalitami aneks wejściowy z krenelażem z trzema ostrołukowymi prześwitami. Pośrodku umieszczono herb von Treskow z motywami roślinnymi i datą budowy.

fot. paulina maciejewska, 2021
Stan obecny
Pałac w Strykowie funkcjonuje od lat pod nazwą Zamek von Treskov jako restauracja oraz przestrzeń przeznaczona do organizacji imprez. Więcej informacji można znaleźć na oficjalnej stronie obiektu.
Rezydencję otacza park, a od strony elewacji zachodniej rozciąga się widok na Jezioro Strykowskie.

fot. paulina maciejewska, 2021
Bibliografia
- Jaroszewski T.S., O siedzibach neogotyckich w Polsce, 1981.
- Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa.
- Skuratowicz J., Dwory i pałace w Wielkim Księstwie Poznańskim, 1992.
- Strzałko M., Neogotyckie rezydencje w Wielkopolsce, 2008.
