Pałac w Sapowicach nad Jeziorem Strykowskim

Pałac w Sapowicach (woj. wielkopolskie, pow. poznański, gm. Stęszew) położony jest przy wschodnim brzegu Jeziora Strykowskiego w rozległym parku o wielkości prawie 5 ha. W okolicy podziwiać możemy m.in. pałac von Treskow w Strykowie. Miałam to szczęście, że udało mi się w nim przenocować przed procesem sprzedaży. Miejsce mnie oczarowało! W środku było czysto, ciepło, przytulnie i przestronnie. Wnętrza gościnne zostały całkowicie przystosowane na potrzeby odwiedzających. Niestety nie udało mi się zwiedzić reszty pałacu, nad czym bardzo ubolewam. Przyznam, że dawno tak dobrze nie wypoczęłam. Przyzwyczajona do życia w mieście, w Sapowicach zaznałam niemalże całkowitej ciszy. Z parku dobiegało jedynie donośne skrzeczenie kruków, które udało mi się nawet wypatrzeć pośród gęstej mgły, co w połączeniu z zimową scenerią, dało klimat iście filmowy. Jestem szczęściarą! Niestety nie wiadomo, jak potoczą się losy pałacu. Jego przyszłość stanęła pod znakiem zapytania…

Pałac w Sapowicach – historia

Historia pałacu w Sapowicach sięga 1784 r. Z dostępnych dokumentacji wiadomo, że właścicielem wsi był wówczas Maciej Skałkowski, a w pałacu mieściła się prywatna kaplica, z której korzystać mogli jedynie mieszkańcy dworu. Kolejnymi właścicielami wsi byli Krzyżańscy. W latach 80. XIX w. wieś należała do pochodzącego z Niemiec człowieka o nazwisku Eberth. Wieś podzielona była na dwie części: gospodarską pod nazwą Sapowice oraz pod rządami właściciela i nosiła nazwę Eberthardslust. Eberth sprzedał Sapowice Belgowi ok. 1893 r. – Arnoldowi Tiemanowi. W skład majątku Tiemanów wchodził pałac, park, 300 mórg ziemi uprawnej oraz folwark Antonin, w którym Arnold utworzył hodowlę bażantów i pobudował krochmalnię, która funkcjonowała aż do lat 70. XX wieku i pracowało w niej wielu mieszkańców Sapowic. Pałac powstał po 1850 r. Tiemanowie byli ostatnimi właścicielami Sapowic przed II wojną światową. W 1918 r. przyjęli polskie obywatelstwo. Historia rodziny Tiemanów warta jest bliższego poznania – została fantastycznie opisana na stronie wielkopolska-country.pl w części 1 i części 2.

Arnold Tieman ożenił się z Francuzką, z którą miał dwóch synów: Wernera i Alfreda. Tieman zmarł w 1943 r., a po jego śmierci majątkiem zarządzał jego syn Alfred. Tiemanowie we wspomnieniach uważani są za dobrych gospodarzy, którzy wypłacali wynagrodzenia na czas. W 1945 r. Tiemanowie opuścili majątek, w pałacu zamieszkało wojsko radzieckie, a później polskie. Po wojnie pałac przeszedł w ręce Skarbu Państwa, a następnie został własnością Zakładów Zielarskich w Strykowie. Od 1952 r. należał do Kombinatu PGR Konarzewo. Wnętrza przekształcono na pomieszczenia biurowe. W latach 1964 -1973 w pałacu znajdowała się Zasadnicza Szkoła Rolnicza. Od momentu likwidacji szkoły, budynek zaczął popadać w stopniową degradację. Jego remont rozpoczął się dopiero w 1985 r. i trwał do 1990 r. Przeszedł wówczas na własność Biblioteki Raczyńskich, która stworzyła tutaj magazyny rezerw.

Opis

Pałac na planie wydłużonego prostokąta. Elewacja frontowa zwrócona w kierunku północnym. Budynek tworzą dwa trzykondygnacyjne skrzydła nieznacznie zryzalitowane, połączone w części środkowej jednokondygnacyjnym łącznikiem. Skrzydła boczne zwieńczone tympanonem, nakryte dachami dwuspadowymi. W osi środkowej wejście poprzedzone kamiennymi schodami. Elewacja północna i południowa dziewięcioosiowa, południowa z tarasem ze schodami prowadzącymi w stronę jeziora. Elewacja wschodnia z jednoosiowym ryzalitem z klatką schodową i zejściem do piwnicy. Elewacja zachodnia posiada przybudówki: jedna płaska na rzucie prostokąta ze schodami od północy. druga zamknięta wielobocznie trójosiowa. We wnętrzu hall prowadzący do pomieszczeń parteru i klatki schodowej. Układ wnętrz dwu i półtraktowy.

Stan obecny

W 2021 r. pałac w Sapowicach wystawiono na sprzedaż. Fakt ten spotkał się ze sprzeciwem lokalnej społeczności, a decyzja o sprzedaży obiektu uznana została za szkodliwą dla mieszkańców Sapowic. Powstała nawet petycja, którą możecie podpisać tu. Do niedawna mieścił się w nim hotel oraz magazyny Biblioteki Raczyńskich.

W 2023 r. portal epoznan.pl podał informację, że pałac w Sapowicach ma iść pod młotek, a likwidacja oddziału Biblioteki Raczyńskich miałaby miejsce 1 marca 2024 r. Utrzymanie pałacu jest nieopłacalne i pochłania rocznie ok. 300 tys. złotych. Gdyby miał pełnić funkcję hotelową, wówczas konieczny byłby generalny remont oraz zatrudnienie pracowników. Ponadto, nie ma podstaw prawnych, aby biblioteka prowadziła działalność rekreacyjną.

Bibliografia

• Karta Ewidencyjna Zabytków Architektury i Budownictwa.
• Nyczka T., Pałac Biblioteki Raczyńskich w Sapowicach pod Poznaniem pójdzie pod młotek. Bo miasto szuka oszczędności, https://poznan.wyborcza.pl/poznan/7,36001,27899996,palac-biblioteki-raczynskich-w-sapowicach-pod-poznaniem-pojdzie.html?disableRedirects=true , (dostęp: 08.03.2022).
• Świłło I., Sapowice, Winieta: pismo Biblioteki Raczyńskich, nr 2 (6), 1998.

Postaw mi kawę!

Drogi Czytelniku!

Cieszę się, że wędrujesz razem ze mną po Pałacowym Szlaku. Jeżeli podoba Ci się to, co robię i chcesz wesprzeć dalsze działania związane z rozwojem bloga, możesz postawić mi wirtualną kawę. Nie ma nic przyjemniejszego niż tworzenie nowych treści przy dobrej kawie! 🙂